💡 انسان کامل و بهره‌گیری الهی از او در نظام کنش و واکنش

در نظام کنش و واکنش، همه پدیده‌ها بر اساس سعهٔ وجودی خود در هستی تأثیر می‌گذارند و ثمره می‌دهند. هر موجودی، از جماد گرفته تا ناطقه، به میزان ظرفیت وجودی خود در مسیر کمال قرار دارد. این روند در انسان نیز جاری است. اما نکته اساسی این است که اصالت با وجود است، نه ماهیت. به این معنا که تغییرات و تکامل در حوزهٔ وجود رخ می‌دهد و ماهیت، تابع این تحولات است.

همان‌گونه که یک دانه با سعهٔ وجودی خود به درختی تنومند تبدیل شده و به مرحلهٔ مثمر ثمر شدن می‌رسد، انسان نیز در سیر تکامل، به مرحله‌ای می‌رسد که در برنامه الهی مورد بهره‌گیری قرار می‌گیرد. هرچه یک انسان از نظر وجودی کامل‌تر شود، نقشی عمیق‌تر در نظام هستی ایفا می‌کند. انبیا و اولیا نمونه‌های بارز انسان‌هایی هستند که به دلیل کنش‌های مثبت، مورد استفاده الهی قرار گرفته‌اند.

در این فصل، دو نمونه از این بهره‌گیری الهی بررسی می‌شود:

انبیا، که واسطهٔ وحی هستند.

اولیا، که در بیان حقایق و شفاعت در آخرت نقش دارند.

 📑 بهره‌گیری از انبیا در رساندن وحی مطابق مکتب فکری کنش واکنش

انبیا در اثر کنش‌های مثبت و هدایت الهی به مراتب بالای وجودی دست یافته‌اند و به همین دلیل در نظام هستی، واسطهٔ وحی شده‌اند. در مکتب کنش و واکنش، وحی یک حقیقت وجودی است که در هر ظرفی قرار نمی‌گیرد، بلکه تنها در وجودهای دارای ظرفیت مناسب تجلی می‌یابد. بنابراین، پیامبران به دلیل سعهٔ وجودی برتر، قابلیت دریافت، درک و انتقال وحی را دارند.

این فرآیند را می‌توان به رشد یک درخت تشبیه کرد:

یک دانه، پس از عبور از مراحل مختلف، به درختی کامل تبدیل شده و در نهایت به مرحله باردهی می‌رسد.

پیامبران نیز، پس از پیمودن مسیر تکامل، در طرح الهی نقش هدایت بشر را بر عهده می‌گیرند.

همان‌طور که درخت، میوه‌اش را عرضه می‌کند، پیامبران نیز وحی را به انسان‌ها انتقال می‌دهند.

نتیجه: پیامبران، به دلیل کمال وجودی خود، در برنامه الهی به‌عنوان واسطه‌های وحی مورد استفاده قرار گرفته‌اند و وحی الهی را به انسان‌ها منتقل کرده‌اند.

🤝  بهره‌گیری از اولیا در بیان حقایق و شفاعت در آخرت

اولیا و اوصیای الهی، که پس از انبیا در مسیر هدایت بشر قرار دارند، نقش مفسران و بیان‌کنندگان حقایق هستی را ایفا می‌کنند. آن‌ها به دلیل کنش‌های مثبت و سعهٔ وجودی بالا، توانایی درک عمیق معارف الهی را یافته و آن را به انسان‌ها منتقل می‌کنند.

اما این تأثیرگذاری محدود به دنیا نیست. در آخرت نیز، به دلیل همان رشد وجودی، این افراد در مقام شفاعت قرار می‌گیرند. شفاعت آن‌ها یک امر قراردادی نیست، بلکه ناشی از کنش‌های مثبت و ظرفیت وجودی آن‌هاست. همان‌طور که نور، به دلیل شدت خود، امکان روشنایی دادن به دیگران را دارد، انسان‌های کامل نیز می‌توانند با شفاعت، دیگران را در مسیر کمال یاری کنند.