دین در زندگی جاری است؛ پیوند با زندگی روزمره در مکتب کنش و واکنش

وقتی از دین سخن می‌گوییم، ذهن بسیاری از مردم به آینده‌ای دور پرتاب می‌شود؛ به لحظه مرگ، قبر، قیامت. گویی دین نسیه‌ای است که فقط در آن دنیا نقد می‌شود. اما در مکتب «کنش و واکنش»، ما این نگاه را اصلاح می‌کنیم: دین همین حالا، در همین لحظه، در جریان زندگی شما حضور دارد.

قرآن و حدیث این واقعیت را بارها گوشزد کرده‌اند، اما ما آن را محدود به آخرت دانسته‌ایم. خداوند در قرآن می‌فرماید:

«فمن یعمل مثقال ذرة خیرا یره و من یعمل مثقال ذرة شرا یره»

این «یره» فعل مضارع است، یعنی استمرار دارد؛ نه فقط روز قیامت، بلکه از لحظه‌ای بعد از عمل، آثار آن برمی‌گردد. همین معنا در حدیث رسول خدا (ص) آمده:

«إنما هی أعمالکم ترد علیکم»

این زندگی، بازگشت اعمال شماست. چرا «هی»؟ چون به «حیات» برمی‌گردد. یعنی حیات ما چیزی جز واکنش اعمال ما نیست.

حتی در روایت دیگر می‌فرماید:

«الناس مجزیون بأعمالهم»

کلمه «مجزیون» اسم مفعول است؛ نشان‌دهنده حالت دائم. یعنی انسان پیوسته در حال دریافت جزای اعمال خویش است، نه فقط در قیامت.

در قرآن آیه‌ای هست که این نگاه را عمیق‌تر می‌کند:

«کل یوم هو فی شأن»

هر روز او در کاری است. یعنی قوانین هستی در حال اجراست؛ تعطیل نیستند. عالم یک سامانه هوشمند زنده است، نه یک سیستم خوابیده که بعداً فعال شود. هر عمل شما همین حالا پاسخ خود را دارد.

این یعنی چه؟

یعنی دروغ گفتی؟ همین حالا اعتماد از تو کم می‌شود. صدقه دادی؟ همان لحظه آرامش و برکت وارد زندگی‌ات می‌شود. غیبت کردی؟ همان موقع رابطه‌ای تیره می‌شود. این‌ها وعده نیست؛ واقعیت جاری است.

هر لحظه، اعمال ما زندگی ما را شکل می‌دهد.

هر تصمیم، هر رفتار، هر گفتار، بذر یک واکنش است که بی‌درنگ شروع به رشد می‌کند. مکتب کنش و واکنش می‌گوید: تو زندگی‌ات را با کنش‌های خود می‌سازی و قوانین الهی واکنش آن را به تو بازمی‌گردانند.

این نگاه، دین را از حالت نسیه‌ای بیرون می‌آورد و در بطن زندگی می‌نشاند. دین دیگر فقط برای قبر و قیامت نیست؛ دین همین صبح و شب توست. دین در کار و کسب توست. دین در اخلاق و رفتار روزمره توست.

وقتی بفهمیم دین در لحظه جاری است، زندگی‌مان معنای تازه پیدا می‌کند. هیچ عملی بی‌اثر نیست، حتی به اندازه یک ذره. این جهان یک شبکه زنده است که هر حرکت ما را بی‌درنگ پاسخ می‌دهد. این است معنای واقعی عدالت الهی و فلسفه امتحان.

در مکتب کنش و واکنش، زندگی تو مجموعه‌ای از حلقه‌های به‌هم‌پیوسته است؛ هر حلقه از نقطه‌ای آغاز می‌شود و تا نقطه‌ای ادامه دارد، و واکنش‌های آن حلقه بر اساس اندوخته‌های حلقه قبل شکل می‌گیرد. این حلقه‌ها به هم پیوسته‌اند و هستی یکپارچه است. دوتا هستی نداریم؛ هستی یک حقیقت است با مراتب مختلف.

پس وقتی حدیث می‌گوید:

«إنما هی أعمالکم ترد علیکم»

یعنی دین، آینده دور نیست؛ دین همین اکنون است.

برای مطالعه در مورد آیه ولدان مخلدون روی این لینک کلیک کنید.