تأثیر دعا، مناجات و ذکر بر اساس مکتب کنش واکنش 🤲

تاثیر دعا و مناجات در زندگی انسان: پیوندی میان حقیقت فردی و حقیقت مطلق

در مکتب کنش واکنش، دعا و مناجات به‌عنوان کنش‌های ذهنی و لفظی بررسی می‌شود که با واکنش‌های متناسب خود در عالم حقیقت پاسخ می‌یابند. این دیدگاه نشان می‌دهد که دعا تنها یک درخواست از خداوند نیست، بلکه فرآیندی است که در آن انسان به استحکام اراده و جهت‌دهی به خویشتن دست می‌یابد.

مراحل کنش‌های انسان و پیوند آن با دعا  🔢

براساس این مکتب، کنش‌های انسان در چهار مرحله‌ی اصلی تعریف می‌شود:

کنش‌های ذهنی

کنش‌های لفظی

کنش‌های کتبی

کنش‌های عینی

در هنگام دعا و مناجات، انسان در دو مرحله اصلی کنش می‌کند: ابتدا در سطح ذهنی (کنش‌های ذهنی) نیاز و خواسته‌ای شکل می‌گیرد و سپس در سطح لفظی (کنش‌های لفظی) آن خواسته به زبان آورده می‌شود. این دو کنش، واکنش‌هایی متناسب از عالم حقیقت دریافت می‌کنند که در نهایت منجر به استحکام اراده و جهت‌دهی به فرد می‌شود.

دعا به‌عنوان فرآیند تقویت اراده و جهت‌دهی به خویشتن  📑

در مکتب کنش واکنش، انسان باید خودش به خودش دعا کند، چراکه این فرآیند موجب می‌شود که فرد به‌طور خودآگاه در مسیر حقیقت حرکت کند. دعا برای فرد یک نوع راهنمایی درونی است که سبب تقویت اراده و ایجاد انگیزه‌های معنوی می‌شود. از این منظر، دعا صرفاً یک درخواست از بیرون نیست، بلکه یک فرآیند جهت‌دهی به خویشتن است که فرد را به مقام ثبوت و حقیقت خود هدایت می‌کند.

پیوند حقیقت فردی و حقیقت مطلق

یکی از اصول اساسی در این مکتب این است که انسان با حقیقت خود ارتباط برقرار کند. این ارتباط به‌گونه‌ای است که انسان باید به آرشیو واقعیت‌های خود (یعنی حقیقت خود) متصل شود. اگر واقعیت فردی انسان با واقعیت بیرونی و جهانی منطبق شود، تأثیرگذاری لازم رخ می‌دهد. این انطباق واقعیت فردی با واقعیت بیرونی به‌عنوان دوا شناخته می‌شود، چرا که فرآیند ترمیم و اصلاح را در انسان ایجاد می‌کند.

اما در مرحله‌ای بالاتر، هرگاه حقیقت فردی انسان با حقیقت مطلق (حق) منطبق شود، ذکر به‌عمل می‌آید. ذکر در این دیدگاه به معنای اتصال کامل فرد به حقیقت الهی است که به‌طور کامل در فرد تاثیر می‌گذارد و او را از نظر روحی و معنوی شفا می‌دهد. همان‌طور که در دعای کمیل از امام علی (ع) آمده است: "یا من اسمه دوا و ذکره شفا." حقیقت ذکر زمانی تحقق می‌یابد که حقیقت فردی انسان با حقیقت مطلق حق منطبق شود و در نتیجه آن نیازها و دردهای روحی انسان درمان می‌شود.

نتیجه‌گیری دعا در مکتب فکری کنش واکنش  📔

در مکتب کنش واکنش، دعا و مناجات بیش از یک درخواست از خداوند، فرآیند ایجاد هم‌راستایی و تطابق میان حقیقت فردی و حقیقت مطلق است. هنگامی که حقیقت درونی انسان با حقیقت بیرونی (و حقیقت مطلق) منطبق می‌شود، این تطابق می‌تواند به‌طور عمیقی تأثیرگذار باشد. این هماهنگی‌ها در نهایت منجر به ترمیم و شفا می‌شود، که در قالب دوا و ذکر نمایان می‌گردد.

میتوانید تحلیل آیه 14 سوره سجده را از این لینک مطالعه کنید.