رابطه‌ی عالم قضا و عالم قدر در سخن امام علی (ع) - 📘

 

در مکتب کنش و واکنش، این سخن امام علی (ع) که «الدنیا سریره القضا و الاخره سریره القدر» می‌تواند به‌عنوان یک پایه‌ی فکری برای مسند کردن رابطه‌ی عالم قضا و عالم قدر مورد بررسی قرار گیرد.

تحلیل جمله:

الدنیا سریره القضا

یعنی دنیا (که همان عالم قدر است) در واقع باطن و سرّ عالم قضا است.

این نشان می‌دهد که آنچه در عالم قضا رقم می‌خورد، در دنیا به‌صورت واقعیت ظهور پیدا می‌کند.

به بیان دیگر، عالم قضا مانند برنامه‌ریزی و تدوین یک سیستم است، و دنیا عرصه‌ی اجرا و تحقق آن.

الاخره سریره القدر

یعنی آخرت، سرّ و باطن قدر است.

این به این معناست که آخرت، واکنش و نتیجه‌ی کنش‌های دنیوی است.

 

اعمالی که در دنیا (عالم قدر) انجام شده‌اند، در آخرت تجسم یافته و در قالب واکنش‌های قطعی نمایان می‌شوند.

تطبیق  با مکتب کنش و واکنش 📑

با توجه به این نکته که در مکتب کنش و واکنش، عالم قضا عالم قوانین ثابت و پیش‌نوشته‌ی الهی است و عالم قدر عرصه‌ی تحقق و جریان‌یافتگی آن قوانین، این جمله‌ی امام علی (ع) دقیقاً بر همین مبنا قابل تحلیل است:

عالم قضا (اصل و منشأ احکام و قواعد الهی) در پشت پرده‌ی دنیا جاری است، اما دنیا خودِ تجلی‌یافته‌ی این قواعد است.

آخرت، واکنش‌ها و نتایج اعمال انسان‌هاست؛ یعنی آخرت حاصل حرکت مهره‌های بازی‌شده‌ی انسان‌ها در عالم شهادت (دنیا) است.

 

نتیجه‌گیری:

بر اساس این تحلیل، می‌توان گفت که:

عالم قضا، پشت‌صحنه‌ی دنیاست.

عالم قدر، عرصه‌ی تحقق و جریان‌یافتگی آن قضاهاست.

آخرت، واکنش و محصول نهایی آنچه در دنیا مهره خورده است.

اعمال و انتخاب‌های انسان، تقدیر را می‌سازند و این تقدیر در آخرت تجسم پیدا می‌کند.

این برداشت، پیوستگی بین سه عالم قضا، قدر و آخرت را در نظام مکتب کنش و واکنش به‌صورت منطقی تثبیت می‌کند.

 

 

برای مطالعه در مورد حل ایراد به نظریه ملاصدرا در جبر و اختیار روی این لینک کلیک کنید.